ΚΥΚΛΑΔΙΤΙΚΟΙ ΝΤΟΥΜΠΛΕΔΕΣ

«ὑγίειάν τε γὰρ τοῖς σώμασι παρασκευάζει καὶ ὁρᾶν καὶ ἀκούειν μᾶλλον, γηράσκειν δὲ ἧττον»

"Η ασχολία με το κυνήγι φέρνει υγεία στο σώμα, οξύνει την όραση και την ακοή και επιβραδύνει τα γηρατειά"

Από το μεγαλειώδες έργο του ιστορικού Ξενοφώντα 430π.χ. - 354π.χ. "Κυνηγετικός" τον 5ο π.χ. αιώνα

Πέμπτη 11 Αυγούστου 2011

Νησιώτικα τρυγονοκάρτερα και ορτυκίσιες φέρμες.

Του Νίκου Βασάλου http://kaliakouda.blogspot.com

Είναι τα νησιά μας ξερά, γυμνά, πιο γυμνά κι απ’ τους πρωτόπλαστους. Βράχια, ήλιο και θάλασσα δίνουν προίκα στους κατοίκους τους κι αυτοί με την σειρά τους, τα αποδέχονται με χαρά και θάρρος αξιοποιώντας τα με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. 

Εδώ, στις Κυκλάδες, δεν υπάρχει η πολυτέλεια της επιλογής του θηράματος, τουλάχιστον στα περισσότερα νησάκια. Κάποιοι «τυχεροί» μόνο μπορούν να επιλέξουν ανάμεσα σε δυο, ή και τρία ενδημικά κι αυτά υπάρχουν χρονιές, που ο πληθυσμός τους περνάει κάποια μικρά ή μεγάλα σκαμπανεβάσματα. Η βάση και το σύνηθες όμως είναι η προσμονή των μεταναστευτικών. Από μικρός που μ’ έτρωγε το σαράκι του κυνηγίου, δεν άφηνα στόμα ηλικιωμένου να μην κρεμαστώ από τα χείλη του, για να ρουφήσω λέξη λέξη τις ιστορίες για επιτυχημένες, ή άκαρπες εξόδους. Δεσπόζουσα θέση στις αφηγήσεις είχαν κι έχουν τα περδικοτάξιδα. 

Με μπουνάτσες, με μποφόρια, με νηνεμία, ζέστη, βροχή και κρύο, κάποιοι καταβάλουν τον οβολό τους για λίγα λεπτά ρίγους. Για την ανατριχίλα που φέρνει η κάρπωση της Βασίλισσας του βουνού. Ο Παύλος μάλιστα, σε ένα ταξίδι με τον Έσπερο, παρακαλούσε να τον δέσουν από το κατάρτι σαν τον Οδυσσέα, για να μην πέσει στην θάλασσα από το μπότζι…και τον φόβο του.


 Αμέσως επόμενες στην λίστα, είναι οι ιστορίες για τα τρυγόνια και τα ορτύκια, που τότε μαύριζαν τον ουρανό και τα θυμαρωπά της Σύρας και μετά τις 10:00 το πρωί, κοσμούσαν τα κοφίνια στα μανάβικα στην κεντρική αγορά του νησιού. Τότε το κυνήγι εκτός από ευχαρίστηση, ήταν και βιοποριστικός ορίζοντας. Όντως, το τρυγονοκαρτέρι είναι κάτι το οποίο εξιτάρει πολύ κι εμένα. Από τις 27 του Αυγούστου οι μαύρες φιγούρες κάνουν την εμφάνιση τους στην ενδοχώρα, κουκίζουν που λέμε, κατά
προτίμηση στα πυκνά σημεία. Οι ημερομηνίες αρχίζουν να γίνονται κρίσιμες από την 1η του Σεπτέμβρη και τρεις του μηνός, ζωσμένοι όλοι σαν τον Άρη Βελουχιώτη, με διπλές και τριπλές ζώνες, χαϊδεύουμε τα όπλα μας στο καρτέρι, ρουφώντας τον καφέ χωρίς περιττά σφυρίγματα, κρύβοντας το τσιγάρο στις χούφτες λες και είμαστε φαντάροι, στα μουλωχτά. Δεν χάνουμε μέρα! Η αδρεναλίνη ανεβαίνει στα ύψη όταν οι φτερούγες σκίζουν την πρωινή δροσιά και οι πρώτοι αλαλαγμοί αντηχούν στις πλαγιές: «Πάνω σου». 

Το σήμα κατατεθέν της έντονης παρουσίας των «στρατηγών», όπως λέει τα τρυγόνια ο Κώστας το Μουθούκι αιτία των φτερών στο λαιμό τους που μοιάζουν με σιρίτια, είναι οι πρώτες τουφεκιές που πέφτουν σχεδόν αξημέρωτα στα πυκνά, στις μέσες, σε συνδυασμό με τον Γρέγο που τυχών φυσά από την προηγούμενη το βράδυ. Κάποιες σποραδικές αστραπές στον ορίζοντα, ένα ψιλοβρόχι κατά τις 3 το πρωί, μας «κλείνουν το μάτι» για την συνέργεια των παραμέτρων που βοήθησαν για το επικείμενο καλό πέρασμα. Πέρασμα όνομα και πράγμα καθότι οι στρατηγοί επιλέγουν, για ώρες μόνο, κάποιο νησί. Ανάπαυλα στο αέναο, κουραστικό, μακρύ ταξίδι της μετανάστευσης. Η εξέλιξη και η «πράσινη ανάπτυξη» όμως ερήμωσε τους αγρούς και αντί για σιτηρά, φυτρώνουν φωτοβολταϊκά και αιολικά πάρκα, κάτι που επισπεύδει την φυγή των φτερωτών ταξιδευτών και φέρνει σε αντιπαράθεση κυνηγούς και ιδιοκτήτες. 

Δύσκολο το κυνήγι του τρυγονιού στα νησιά όσο κι αν ακούγεται αστείο. Οι γκρεμοί και οι κοφτεροί βράχοι που έχουν μετατραπεί σε καρτέρια, όσων ακόμα αντέχουν τα πόδια τους, συχνά μετατρέπουν την ανεύρεση ενός χτυπημένου θηράματος σε μεγάλη διαδικασία, πολλές φορές άκαρπη. Το περπάτημα είναι μέρος του κυνηγίου που, το καλοκαίρι σε τέτοιους τόπους, δεν είναι εύκολη υπόθεση. Το τρυγόνι παίρνει την ρεματιά και μετατρέπεται σε μαχητικό αεροσκάφος. Πάνω από 80 Km/ώρα σπρώχνουν αυτές τις σαΐτες, που γίνονται ένα με τα θυμάρια και τους ασπαλάθους, για να ξεκολλήσουν και να χαθούν στο άπειρο του ουρανού πολύ μακριά από τον θηρευτή τους αλλάζοντας βουνό, ή και νησί αν οι τουφεκιές είναι πολλές.

Η οικονομική ευρωστία των περασμένων χρόνων της μέσης τάξης, τι πάω και θυμάμαι τώρα (!), μετέτρεψε τον σκύλο σε απαραίτητο εργαλείο στο κυνήγι. Το καλάμι για το πρόγκημα των ορτυκιών, έδωσε την θέση του σε καλλίγραμμα, καθαρόαιμα πόιντερ. Καλοχτενισμένα σέττερ, ακούραστα επανιέλ και σε όλους τους εκπροσώπους των Αγγλικών και Ηπειρωτικών δεικτών. Το ορτύκι λόγω αδυναμίας του μυοσκελετικού του συστήματος, κάνει περισσότερες στάσεις για ξεκούραση και η παραμονή του είναι μεγαλύτερη σε σχέση με εκείνη των συνοδοιπόρων του τα τρυγόνια, τα οποία δεύτερα καλύπτουν τον Ελλαδικό χώρο σε μια νύχτα όταν ο Αίολος τα ευνοεί. 

Το ορτύκι λοιπόν είναι ένα θήραμα, από τα λιγοστά που επιτρέπονται στην απαγορευοκρατούμενη Ελλάδα σε σχέση με τα υπόλοιπα κράτη μέλη της Κοινότητας, που προσφέρει την συγκίνηση του συντροφικού κυνηγίου. Είναι ένας από τους λόγους που πολλές χιλιάδες ευρώ αλλάζουν χέρια κάθε χρόνο, αιτία της ύπαρξης και συντήρησης των σκυλιών. Αιτία της αδιάκοπης αναζήτησης του άριστου τετράποδου συντρόφου – θηρευτή και του ιδανικού κυνηγότοπου. Το μικρό του μέγεθος το βοηθά να κρύβεται καλύτερα στους σπανούς βιοτόπους των νησιών μας και η έντονη αναζήτηση του μετά τα μέσα του Σεπτέμβρη στα Κυκλαδίτικα κυνηγοτόπια, είναι η αιτία για πολλά σοβαρά κι ευτράπελα που συμβαίνουν.

 Κατ’ αρχάς είναι το επόμενο και το σοβαρότερο κυνηγετικό μάθημα μετά αυτό της υπακοής και το μπαλάκι στα κουτάβια. Αποτελεί το βάπτισμα του πυρός τόσο για εκείνα, όσο και για τους νέους και μετέπειτα παθιασμένους φερματζήδες. Τα τερέν εδώ όμως είναι μικρά, το πάθος, το στερητικό σύνδρομο για την συνάντηση κι ο ανταγωνισμός μεγάλος και οι «λύσεις» στις οποίες καταφεύγουν οι ορτυκοκυνηγοί πολλές φορές εκτός από αντίθετες στις γραφές του νόμου, αποβαίνουν και άκρως επικίνδυνες. Η δοκιμή των κουταβιών, η εξάσκηση των μεγαλύτερων σκυλιών και η λαχτάρα της κάρπωσης, έστω και στο ελάχιστο, είναι η αιτία του φαινόμενου του κυνηγοτσοπάνη! Ένας κυνηγός – κυναγωγός και 5,6,7, ή και 10 σκύλοι, να τρέχουν ανεξέλεγκτα προς πάσα κατεύθυνση, παρενοχλώντας τον γείτονα κυνηγό και τα σκυλιά του. 

Το κλίμα που αλλάζει κάθε μέρα όμως, έχει σαν αποτέλεσμα οι καιρικές συνθήκες να μην ευνοούν τα περάσματα με αποτέλεσμα, τα κουτάβια να μην έχουν αντικείμενο εξάσκησης στο βουνό. Εκεί περνούν κάποιοι στην αντίπερα όχθη και οι κράχτες αντιλαλούν κάθε βράδυ, μετατρέποντας τους θηροφύλακες, ιδιωτικούς και δημοσίους, πραγματικά ακοίμητους φρουρούς αφού δεν κλείνουν μάτι όλη την περίοδο! Δίκιο έχει ο νοικοκύρης, μα κι ο κλέφτης δίκιο έχει. Άπειρες οι αντιπαραθέσεις μεταξύ αυτών που καρτερικά περιμένουν πότε θα περάσει κάποιο «κουφό» ορτύκι και θα επιλέξει τον δικό τους τόπο για να κάνουν κι αυτοί κέφι. 

Η μέρα ξεπεζεύει από τον ροδαλό ήλιο και τα νευρικά ορτύκια, λόγω του κράχτη, ξεσηκώνονται κατά 10αδες στο πρώτο σπάσιμο των ξερών κλαριών του θυμαριού. Οι κάνες στραμένες προς τα κάτω και ως φυσική κατάληξη, πολλά είναι τα σκάγια που συλλέγουν κάθε χρόνο τα επείγοντα στους κατά τόπους υγειονομικούς σταθμούς και στο Βαρδάκειο και Πρώιο γενικό νοσοκομείο Σύρου. Ακόμα έχω το «σουβενίρ» στον δεξί λοβό του αυτιού μου, που μου «φύτεψε» ο συχωρεμένος ο μπάρμπα Τάσος, καλή του ώρα εκεί που είναι, όταν το ορτύκι που φερμάρισε η Ρίκα το επανιέλ του, μας έβαλε στην μέση κι αυτός από την λαχτάρα του μην τύχει και το χάσει, δεν με είδε που προχωρούσα εμπρός του! 

«Έπεσε το ορτύκι Νικολή;» με ρώτησε ενώ το αίμα, ξεπήδαγε από τα αυτιά μου σαν σιντριβάνι. Να σημειώσω ότι το ορτύκι ήταν από τα «κουφά», μιας και με τους κράχτες είμαι μαλωμένος! Κάποιοι κυνηγαράδες υποτιμούν το ορτύκι και βιάζονται να το χαρακτηρίσουν «εύκολο» θήραμα. Έχω δει όμως ορτύκια, μέγιστοι διδάσκαλοι του πετάγματος, να αδειάζουν τις καραμπίνες των αποσβολωμένων φερματζήδων και να φεύγουν αλώβητα για άλλα μέρη. Ορτύκι να ακολουθεί το σκυλί που το ποντάριζε στο θυμάρι, υποχρεώνοντας τον τετράποδο μαέστρο του αέρα να κάνει κύκλους μη μπορώντας να το στριμώξει! 

Η έναρξη μιας νέας σαιζόν μας χτυπά την πόρτα για ακόμα μια χρονιά. Θερμή παράκληση για την τήρηση των άγραφων κι έγγραφων νόμων της δραστηριότητας που μας αναζωογονεί. Ευχή από καρδιάς για μια καλή κυνηγετική χρονιά με υγεία. Ζεστές κάνες. 

Δημοσιεύθηκε στο ένθετο περιοδικό του Ελεύθερου Τύπου ΚΥΝΗΓΙ στις 10/8/2011. 

Κυκλαδίτικοι ντουμπλέδες.


Του Νίκου Βασάλου.

Ποιος να το έλεγε στον Αριστοτέλη Βελλίνη, ότι το μικρό εξωκλήσι που θεμελίωνε το 1814, θα συνέχιζε μετά από 197 ολόκληρα χρόνια όχι μόνο να υπάρχει, αλλά να βάλει υπό την σκέπη του τις προσευχές όλων των κυνηγών της Σύρας! 


  Το εκκλησάκι, που είναι αφιερωμένο στην Παναγία την Οδηγήτρια, μέσα στα χρόνια και μετά από την συνεχή παρουσία των κυνηγών στον περίβολό του, μιας και βρίσκεται σε εξαιρετικό κυνηγοτόπι και εντός ιδιωτικής έκτασης, απέκτησε το προσωνύμιο «των κυνηγών».
  Ο αδυσώπητος χρόνος του χάρισε βαθιές και κρίσιμες ρυτίδες στην λιθοδομή του και ιεροκάπηλοι αφαίρεσαν τα ιερά του σκεύη.


  Κάποιος είχε την ιδέα, κάποιος το όραμα και πολλοί ήταν αυτοί, κυνηγοί και μη, που συνεισέφεραν με προσωπική εργασία και χρηματικές προσφορές. Το εκκλησάκι ξαναέγινε κόσμημα και στολίζει τον βράχο που το στηρίζει για δυο αιώνες. Εκεί, δίπλα στα πεύκα, στο Άνω Μάννα στην θέση Πότισμα. Έγινε το καμάρι των Συριανών κυνηγών και μια ακόμα περίτρανη απόδειξη ότι κυνήγι για τους κυνηγούς, δεν σημαίνει μόνο βουνό και θήρα.




 Ανάμεσα στους καλεσμένους ξεχώρισε η παρουσία του κ. Σαρτζετάκη Νίκου και της κόρης του Ελπινίκης, που και οι δυο βαφτίστηκαν στο εξωκλήσι. Παρουσία στην τελετή είχε και η Δ’ ΚΟΣΕ με τους κ.κ. Σταθόπουλο και Καραγιάννη.

Δημοσιεύθηκε στο ένθετο περιοδικό του Ελεύθερου Τύπου ΚΥΝΗΓΙ στις 10/8/2011.